Czy restrykcje dietetyczne mogą prowadzić do napadów objadania się?
Napady objadania się to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób – zarówno tych odchudzających się, jak i osób bez nadwagi.
Choć często kojarzy się je z „brakiem silnej woli”,
nauka pokazuje, że przyczyny są dużo bardziej złożone.
Jednym z ważnych czynników są restrykcje dietetyczne – czyli ścisłe ograniczenia kaloryczne, eliminacje produktów czy bardzo restrykcyjne plany żywieniowe
.
Czy faktycznie mogą one prowadzić do nasilenia napadów objadania się?
Sprawdźmy, co mówi nauka – w tym najnowszy przegląd badań z sierpnia 2025 roku.
Czym są napady objadania się?
Napady objadania się to epizody, w których osoba w krótkim czasie zjada znacznie więcej, niż normalnie. Charakterystyczne jest:
• poczucie utraty kontroli,
• jedzenie nawet bez głodu,
• pojawiające się później poczucie winy, wstydu i stresu.
W odróżnieniu od bulimii, nie występują tutaj zachowania kompensacyjne (np. wymioty, nadmierne ćwiczenia czy głodówki).
Skąd biorą się napady objadania się?
Przyczyn jest wiele i często się przenikają. Badania wskazują m.in. na:
• czynniki psychologiczne – perfekcjonizm, niska samoocena, stres,
• czynniki rodzinne – napięcia, problemy z masą ciała w domu, presja wyglądu,
• traumy – przemoc fizyczna, seksualna,
• biologię i geny – np. receptory dopaminowe (DRD2) i opioidowe (OPRM1),
• społeczno-kulturowe oczekiwania – kult szczupłości, presja diet.
Jednym z kluczowych czynników, który może nasilać objadanie się, są restrykcje dietetyczne.
Restrykcyjna dieta a ryzyko napadów objadania się – co mówią badania?
W sierpniu 2025 roku opublikowano przegląd 76 badań dotyczących tego tematu.
➡️ Źródło: Nutrition Reviews, 2025
Najważniejsze wnioski:
• diety niskowęglowodanowe i drastyczne ograniczenia kalorii często prowadziły do utraty kontroli nad jedzeniem,
• osoby stosujące częste restrykcje przez dłuższy czas miały większą skłonność do napadów objadania się,
• podejście elastyczne (bez zakazów, z możliwością włączania różnych produktów) wiązało się z mniejszym ryzykiem i lepszą regulacją emocji.
Autorzy podsumowali to jednoznacznie:
„Restrykcyjne diety wiążą się ze zwiększonym ryzykiem objadania się w połączeniu z negatywnymi czynnikami emocjonalnymi.”
Co to oznacza w praktyce?
✔️ Ścisłe diety mogą przynosić odwrotny efekt – zamiast poprawy zdrowia, zwiększają ryzyko utraty kontroli nad jedzeniem.
✔️ Elastyczne podejście do odżywiania może być bardziej korzystne zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i fizycznego.
✔️ Kluczowe jest zrozumienie, że napady objadania się to reakcja na problem, a nie sam problem.
Jak sobie radzić z napadami objadania się?
• Skup się na regularnych, sycących posiłkach, zamiast na restrykcjach.
• Pracuj nad regulacją emocji – napady często są reakcją na stres.
• Nie obwiniaj się – to nie jest kwestia braku silnej woli.
• Poszukaj wsparcia specjalisty: dietetyka klinicznego, psychodietetyka czy psychoterapeuty.
Podsumowując
Najnowsze badania potwierdzają: restrykcje dietetyczne mogą zwiększać ryzyko napadów objadania się, zwłaszcza jeśli są długotrwałe i bardzo rygorystyczne.
Rozwiązaniem nie jest więc kolejna dieta, ale zrozumienie mechanizmów, które stoją za objadaniem.
💡 Jeśli zmagasz się z tym problemem – nie jesteś sam/a. Poszukaj wsparcia i pamiętaj: napady objadania się to nie słabość, tylko sygnał, że Twój organizm i psychika potrzebują innego podejścia.
